Nét đẹp gốm sứ Hàn Quốc

Không như gốm sứ Bát Tràng có rất nhiều màu men đa dạng, gốm sứ Hàn Quốc có một mày men phổ biến đó là men ngọc bích. Thêm đó, gốm sứ Hàn Quốc có các nét vẽ và trạm trổ rất đặc sắc và sắc nét khiến người xem phải trầm trồ, có nhiều ngợi khen.

Triều đại Koryo sản xuất khá nhiều loại gốm, trong đó nổi tiếng nhất là gốm xanh ngọc bích. Tiếp đó, Choseon nổi tiếng với hai loại gốm chính: Gốm Puncheong ( màu nâu nhạt) và sứ trắng Paekja.

Về chất liệu, gốm xanh ngọc bích chủ yếu được tạo nên từ đất sét xám và cao lanh. Gốm puncheong cũng được làm từ đất sét hơi xám nhưng mỗi sản phẩm đều được bao phủ toàn bộ bề mặt bởi lớp đất sét lỏng trắng trước khi tráng men. Riêng sứ trắng paeja chỉ sử dụng một loại chất liệu duy nhất là đất sét trắng thuần khiết.Đất sét sau khi phơi khô được lạng mỏng và nhào nặn cho mềm dẻo. Đất sét dẻo được ngâm trong bể nớc từ 3 đến 4 ngày để đảm bảo sự thuần khiết và lọc bỏ tạp chất. Thậm chí ngời ta sẽ nhào nặn đất sét với 2 hoặc 3 lần nước nữa để đất được mịn và trắng. Nước cuối cùng có thể dùng làm nước men đầu tiên, gọi là nước áo.Khi đất sét đã đủ mịn và dẻo, các nghệ nhân tiến hành công đoạn tạo hình. Thợ gốm cho lên bàn xoay. Bàn xoay chuyển động làm cho đất sét mềm nhuyễn ra. Khi đó, thợ gốm sẽ sử dụng đôi tay khéo léo vuốt đất sét thành những hình thù mong muốn.

Tiếp đó, sản phẩm được phơi khô rồi làm nhẵn, khắc họa tiết trang trí. Những phần nhô ra của sản phẩm như tai của tách trà, vòi ấm được cố định trong giai đoạn này. Công việc quan trọng đó yêu cầu bàn tay của những ngời thợ lành nghề.

Một trong những yếu tố đặc sắc và đặc trưng của gốm ngọc bích Koryo là nghệ thuật chạm, khắc. Lúc đầu gốm Koryo không hề trang trí hoa văn. Sang thế kỷ 11, kỹ thuật khắc chìm và khắc nổi đã xuất hiện. Giữa triều đại Koryo (tức vào khoảng thế kỷ 12), đặc biệt ở triều đại vua Uijong ( 1147 1170) kỹ thuật khảm dát và trang trí họa tiết phát triển mạnh mẽ. Kỹ thuật này được đánh giá là kỹ thuật độc đáo của gốm sứ Koryo, có nguồn gốc từ kỹ thuật sơn mài

Giai đoạn cuối thời kỳ Koryo đến những năm đầu thời đại Choseon, gốm puncheong và sứ paeja kế thừa và khai thác tối đa tính chất tự nhiên từ nghệ thuật chạm khắc này. Những chiếc bình, lọ được phủ ngoài bởi một lớp đất sét lỏng dày.

Sau đó các thợ gốm tiến hành chạm khắc họa tiết. Những nét chạm, khắc sẽ làm lộ ra lớp đất sét màu xám tạo nên sự hài hoà giữa sắc trắng và xám.

Sau khi chạm, khắc và trang trí họa tiết, thợ gốm tiến hành làm nước men và tráng men sản phẩm. Ngay từ thế kỷ 12, gốm Koryo đã nổi tiếng khắp thế giới cũng chỉ bởi màu men ngọc bích huyền diệu có một không hai. Màu men gốm luôn là một bí quyết riêng không thể sao chép. Bởi vậy, các học giả Trung Quốc đã gọi gốm men ngọc bích đầu thời Koryo là một trong 10 vật báu của thế giới.

Để tạo màu men ngọc bích thì đất sét và nước men phải chứa một hàm lượng nhỏ chất sắt. Ngoài ra, gốm ngọc bích Koryo còn sử dụng nhiều cách pha chế nước men khác. Theo đó, gốm Koryo còn được biết đến với những sản phẩm gốm men vàng và men đồng. Nổi bật nhất vẫn là loại gốm có màu xanh lá cây đậm pha màu xanh đen của đá saphia. Màu men ngọc bích của gốm Koryo được đánh giá là đã chỉ ra sự tinh tuý của tinh thần phương Đông (tinh thần sâu sắc của đạo Phật Thiền). Bên cạnh các sản phẩm gốm men ngọc bích độc đáo, thời kỳ này cũng xuất hiện khá nhiều các sản phẩm sứ trắng men tro và men xanh lục.

Nếu như gốm sứ Koryo nổi tiếng với men xanh chủ đạo thì gốm sứ Choseon lại có thiên hướng về màu trắng. Dù ở thời kỳ này cũng sản xuất nhiều màu men khác như nâu, xanh, vàng nhng tất cả đều được kết hợp hài hoà với men trắng. Có thể kể đến bốn loại sứ trắng nổi tiếng Choseon: Sứ trắng trong, sứ trắng xanh, sứ trắng men kim loại, sứ trắng có lót nền đỏ để tráng men.Công đoạn cuối cùng là nung sản phẩm. Trong khi nung, các thành phần trong nước men chảy ra tạo thành nhiều màu sắc khác nhau và đây là những màu duy nhất. Do vậy, sẽ không có hai chiếc lọ nào giống nhau hoàn toàn về màu sắc và vẻ rực rỡ. Từ đó khẳng định rằng nhiệt độ nung khác nhau sẽ tạo ra những sản phẩm không giống nhau. Hầu hết các sản phẩm gốm Koryo và gốm Puncheong Choseon được nung ở nhiệt độ từ 1100.